Fanatyzm - czym jest?

Co na to Wikipedia?
"Fanatyzm (od łac. fanaticus „zagorzały, szalony”) – postawa przejawiająca się w pozbawionym krytycznego dystansu i umiaru przywiązaniu do wyznawanych idei i zasad, bezgranicznej i bezwarunkowej identyfikacji, nietolerancji dla jakichkolwiek przekonań lub rozwiązań alternatywnych, braku gotowości do dyskusji i dialogu, odmowie przyznania nawet częściowej słuszności zwolennikom poglądów odmiennych i rzecznikom dążeń przeciwstawnych; przeciwieństwo tolerancji."
"Po raz pierwszy określenia 'fanatici' użyto wobec kapłanów bogini Bellony w Rzymie, gdzie Rozpowszechniały się również inne kulty wschodnie, jak kappadockiej bogini Maa, którą w Rzymie czczono pod imieniem Bellony, bogini wojny. Jej kapłani biegając w "świętym" szale po świątyni zadawali sobie wzajemnie rany, zwano ich po łacinie fanatici (świątynnicy), od ich nazwy pochodzi wyraz fanatyzm."
"Obecnie przez fanatyzm religijny rozumiana jest postawa skrajnie nietolerancyjna z bezkompromisową żarliwością religijną. Zjawisko występowało w historii bardzo często i kierowało się często przeciw samemu fanatykowi, np: samokastracja, biczowanie lub przeciw przedstawicielom innych religii, np: pogromy, dżihad, krucjaty, niszczenie obcych miejsc kultu oraz przedmiotów kultu, itp. wandalizm religijny."

Z powyższej definicji wynika, że fanatyzm ma swoje źródło i odniesienie do religii, ponieważ po raz pierwszy zostało użyte wobec kapłanów bogini wojny biegających po świątyni i zadających sobie wzajemnie rany, może właśnie traktując to jako formę rytuału. Dlatego współcześnie kiedy mówi się o fanatyku to właśnie w kontekście religijnym. Przyczynami występowania tego faktu może być metodologia uczenia jaką stosuje religia dla swoich wiernych, a która nazywa się podawaniem dogmatów do wierzenia, a więc promuje fakty lub normy bez uzasadnienia. Tak jest w wielu religiach,  ale nie w religii chrześcijańskiej. Święty Tomasz  z Akwinu, święty Augustyn właśnie uzasadniają wieloma tomami prac, że Bóg istnieje, że Boga można udowodnić, a nie tylko podać do wierzenia choć przyjąć do wierzenia jest prostsze i szybsze niż czytanie skomplikowanych książek.  Wierni w dużej większości stosują ten pierwszy model a wierni wykształceni ten drugi. Tych pierwszych łatwo posądzić o fanatyzm, a tych drugich trudno. W swoim życiu spotykam wielu ludzi, którzy swoje tezy potrafią uzasadniać na zasadzie "tak , bo tak" lub tylko jednym zdaniem uzasadniającym lub jako teza i tyle: "homoseksualizm jest czymś wrodzonym". Powyższe tezy nie są tezami religijnymi lecz "świeckimi" i  jeśli uzasadnimy  coś tak płytko lub jak tylko postawimy tezę bez uzasadnienia to czy będziemy fanatykami? Wydaje się, że jeszcze nie, ponieważ z tez bez uzasadnień powinny wynikać pewne postawy i pewne  czynności. I te postawy i czynności powinny mieć znamiona dziwności, lub jak potocznie się mówi, być bezsensowne a może czasami szkodliwe jak w przypadku owych duchownych. Fanatykiem jest pewnie osoba bez pewnej wiedzy naukowej jak w przypadku zarażonych na HIV we wczesnych latach 90 -tych gdzie nauka  jeszcze nie docierała do społeczeństwa i każdy myślał, że ta choroba roznosi się przez powietrze. Ten brak wiedzy pomieszany ze strachem, może również o własne dzieci, powodowały reakcje złości i linczu społecznego na zarażonych. Ten przykład pokazuje kim jest fanatyk i to nie tylko w sensie religijnym, ale każdym. Inaczej mówiąc fanatyzm może wystąpić w każdej dziedzinie a nie tylko religijnej. Czy fanatyzm występuje również tam gdzie występuje bardzo szerokie uzasadnienie swoich poglądów, ale te poglądy wydają się błędne. Raczej nie, ale obiektywnie tak. Czy nazwiemy fanatykiem człowieka, który walczy o prawdę, a całe społeczeństwo uważa, że nie ma racji, a po wielu może  wiekach okazuje się, że jednak miał rację. Wtedy był fanatykiem dziś już nie. Czy fanatykiem jest podobna osoba, która wierzyła w imię dogmatu bez uzasadnień kiedy po wielu wiekach okazało się że miał rację?

Z definicji fanatyzmu wynika, że fanatyzm to cecha "braku gotowości do dyskusji i dialogu, odmowie przyznania nawet częściowej słuszności zwolennikom poglądów odmiennych i rzecznikom dążeń przeciwstawnych; przeciwieństwo tolerancji." Z mojej twórczości pisarskiej i zachęceń do dyskusji z moją rodziną wynika coś zupełnie przeciwnego. Moja  rodzina w ogóle nie chce rozmawiać z moim pisaniem stąd mogę wnosić że są fanatykami ponieważ bronią swoich tez bez uzasadnień lub mają ich bardzo mało lub błądzą. 

Z drugiej strony na czym ma polegać dialog jeśli są określone dogmaty nawet udowodnione. Ja mam wyrzec się prawdy w  imię definicji fanatyzmu lub jego przeciwieństwa: tolerancji; zrzec się pewnych fundamentów?  Gdzie można wyrzec się części swojej racji kiedy zadania są przeciwstawne: jest bóg lub go nie ma.

Z powyższych przemyśleń mamy rozważoną kwestię uzasadnieniem, która decyduje o byciu lub nie fanatykiem. W tym kontekście fanatykiem może być osoba, która bez braku wiedzy, zostaje łatwo zmanipulowany i pokierowany do okrucieństwa. I tutaj występuje druga cecha fanatyka. A więc zdolność do nieprzewidywalnych , burzliwych postępowań. Fanatyk podejmuje skrajne czyny do zamanifestowania swoich poglądów. Kilka lat temu ksiądz namówiwszy wiernych spalił książkę Harry Potter.  Choć zasada była słuszna na zasadzie odrzucamy okultyzm to jednak tej metody nie popieram i mogła ona jednak  przybrać mniej skrajną formę. 

Z powyższego wynika , że najgorszy typ fanatyka to ten , który nie posiada uzasadnień dla swoich postaw i wykonuje realizacje swoich celów w sposób skrajny. Mniej skrajny jest ten , który może swoje tezy uzasadnić tomami a jednak wykonuje obronę swoich tez w postaci dziwnych ataków. Musimy dodać, że w Rewolucji Francuskiej, która z założenia była niereligijna fanatyzm ogarnął swoje szczyty. A więc nie musi być sytuacji żeby była rewolucja religijna , żeby wystąpił fanatyzm. Fanatyzm występuje w każdej dziedzinie. Najlepszym tego przykładem jest marksizm jak i faszyzm.

Na końcu musimy jeszcze podkreślić co było największym sensem w bezsensie zadawania sobie ran przez kapłanów. Właśnie było nim chaotyczne, nieprzewidywalne jakby w transie a więc w akcie zaprzeczającym używania rozumu i zadawanie sobie znaków z krwi. Ten sposób działania właśnie bardzo pasuje mi do zwierzęcego fanatyzmu w działaniu.

Reasumując mamy cztery postawy fanatyzmu lub jego braku a to się wiąże z zakresem posiadanej wiedzy i sposobem jej manifestowania. 

1. Postawienie tylko tezy i działanie nienawistne na podstawie tej tezy - najgorszy typ fanatyzmu

2. Postawienie tezy i jej głębokie uzasadnienie intelektualne oraz działanie nienawistne na podstawie tej tezy - na przykład udział w wojnie obronnej i zabijanie swoich wrogów z nienawiścią - Trudno tutaj mówić o fanatyzmie. Choć może się zdarzyć sytuacja, że uzasadnienie jest błędem.

3.  Postawienie tezy bez uzasadnienia i działanie tolerancyjne na podstawie tej tezy - Trudno w tej chwili powiedzieć czy jest to fanatyzm choć ma znamiona intelektualnego braku wiedzy.

4. Postawienie tezy i jej głębokie uzasadnienie intelektualne oraz działanie tolerancyjne na podstawie tej tezy - można powiedzieć , że jest to zaprzeczenie fanatyzmu skoro robi się to na zasadzie przekonywania, które zasadza się na propozycji wysłuchania.